«THIS IS NOT A BUS STOP».

«Αυτό δεν είναι στάση λεωφορείου»
***
Το σημαίνον και το σημαινόμενο. Η έννοια των λέξεων και η έγνοια για τις λέξεις. Μια στάση λεωφορείου καμωμένη ακριβώς για τον αεικίνητο επιβάτη που ξέμαθε τι πάει να πει στάση. Για τον επιβάτη που είναι εκεί, εντούτοις βρίσκεται οικεία βουλήσει – ή μήπως όχι – στο «αλλού». Σε ένα «αλλού» τόσο φευγαλέο όσο και τα αυτοκίνητα που περνούν μπροστά απ’ το απασχολημένο βλέμμα εκείνου που αναμένει. Άραγε, τι θα μπορούσε κανείς πια να αναμένει; Έχει περισσέψει κάτι στο πιάτο της προσδοκίας; Ένα ερώτημα που ζητά να απαντηθεί, κι όχι απλώς να προστεθεί στα σταθμά της μελαγχολικής μας πλάστιγγας.
***
Από άποψη μορφής, οι νέου τύπου στάσεις των αστικών συγκοινωνιών αποτελούν περισσότερο προεκτάσεις της τηλεοπτικής οθόνης μα κι εκείνης των κινητών τηλεφώνων και των κάθε είδους φορητών συσκευών. Απευθύνονται πρωτίστως στον περαστικό, είτε εποχούμενο είτε πεζό. Ο σχεδιαστής στόχευσε, επιτυχώς, να τις καταστήσει απ΄τη φύση τους αφιλόξενες για τον καθημερινό χρήστη. Ένα μεταλλικό κάθισμα μήκους 150 εκατοστών και πλάτους 50, κατάλληλο μόνο για όποιον ακολουθεί πιστά τις νόρμες του Δείκτη Μάζας Σώματος και διαθέτει καρτερία στυλίτη μοναχού. Ένα κατασκεύασμα που απωθεί όποιον σταθεί κοντά του, ικανό να απορροφήσει ακόμα και τον πιο πεισμωμένο, που θα τολμήσει να κρύψει τη ρεκλάμα. Κατ’ έναν διαβολικό τρόπο, και εν αγνοία του, ο χρήστης γίνεται μέρος της διαφήμισης· ένας ακόμα άμισθος ηθοποιός μιας performance δρόμου. Το σώμα φτάνει στα όρια της εξαΰλωσης καθώς βάλλεται από τις ακτίνες αυτού του υπαίθριου ακτινολογικού θαλάμου, για να επικυρωθεί, έστω και συμβολικά, η ολοένα και βαθύτερη αφομοίωση του ατόμου από τα παντός είδους μοντέρνα τεχνικά μέσα.
***
Ο υλικός φορέας των μηνυμάτων ακολουθεί τις επιταγές της εποχής. Η στατική χάρτινη αφίσα αντικαταστάθηκε από την κινούμενη εικόνα, ώστε να καλυφθεί κάποτε και το παραμικρό δευτερόλεπτο του ανθρώπινου 24ώρου σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Αγοράς. Άραγε, μπορεί κανείς να ισχυριστεί σήμερα πως τα όνειρα τού ανήκουν εξ ολοκλήρου; Δίχως αμφιβολία, η στάση δεν μπορεί παρά εφαρμόζει πιστά τις τεχνικές προδιαγραφές που ετέθησαν. Οι αρμόδιοι ασφαλώς και θα έλαβαν υπόψη τις σχετικές μελέτες που εξετάζουν τη σύνδεση της ποιότητας του οπτικού περιβάλλοντος και των τροχαίων ατυχημάτων. Οι οδηγοί, άλλωστε, έχουν εκπαιδευτεί άριστα στο να τραμπαλίζουν με άνεση το βλέμμα τους απ’ την οθόνη του κινητού προς τα ευμεγέθη καντράν των αυτοκινήτων, κι απ’ τις αφίσες των δρόμων προς τις ολοφώτεινες στάσεις των λεωφορείων, και κάπου εκεί ανάμεσα να λοξοκοιτούν την άσφαλτο και τη σήμανση των δρόμων· η αποθέωση του multitasking.
***
Σύγχρονη μεγαλούπολη. Ένα αχανές κινηματογραφικό σετ, με κατοίκους που περιφέρονται όπως οι κομπάρσοι κάτω από τις οδηγίες του βοηθού σκηνοθέτη. Ένα εμμονικά επαναλαμβανόμενο «rolling» και «cut» ορίζει τη δράση, και χωρίζει την ημέρα σε λειτουργίες, με τον ίδιο τρόπο που έχουν οργανωθεί οι λήψεις ενός κινηματογραφικού συνεργείου. Όμως το μπάτζετ δεν αρκεί για το μοντάζ, κι έτσι ο ξεθεωμένος «παλιάτσος» θα επιστρέψει σπίτι του, αδύναμος να βάλει σε τάξη τα θραύσματα της μέρας, που γέμισαν πληγές και τις δυο του πατούσες. Σαν πωρωμένος αναστενάρης θα συνεχίσει την πυροβασία στο απαστράπτον απ’ το τηλεοπτικό φως καθιστικό του, ώσπου η σειρά των εννέα να κλείσει και τον τελευταίο ανοιχτό πόρο της φαντασίας του· και την παραμικρή πηγή των ονείρων του. Με το ξημέρωμα, θα περπατήσει ξανά προς τη στάση του λεωφορείου, που σαν να τον περιγελά, συνεχίζει να φεγγοβολά ακάματη, υπενθυμίζοντάς του να φορέσει το συνηθισμένο του χαμόγελο. Κάποτε, και οι ίδιες οι στάσεις θα απομείνουν άδειες. Στις οθόνες τους, αντί για διαφημίσεις, θα προβάλλουν έναν Βλαδίμηρο και κάποιον Εστραγκόν να περιμένουν με πόθο το πρώτο λεωφορείο που θα περάσει.
***
Σχεδόν έναν αιώνα πριν, ο Rene Magritte ζωγράφισε το «Ceci n’est pas une pipe». Εν προκειμένω, το δίχως άλλο, θα έβαζε τον τίτλο «Αυτό δεν είναι στάση λεωφορείου», «γαλλιστί», «Ceci est une pipe…».

Θερμές ευχαριστίες στη Νεφέλη Παπαχαρίση (τσέλο) και στον Γιάννη Γούσια (κρουστά).

Διαθέσιμο σε:
https://kavuki.bandcamp.com/track/this-is-not-a-bus-stop https://soundcloud.com/manolis-zacheilas/this-is-not-a-bus-stop